CHP'li belediyelere yönelik art arda başlatılan operasyonlar ve siyasi baskılarla kıskaca alınmışken, şimdi de yasal düzenlemelerle seçilmiş başkanların hareket alanının daraltılması hedefleniyor.
İktidar, özellikle 31 Mart yerel seçimlerinde CHP'ye geçen büyükşehir belediyelerinin hareket alanını daraltacak ve yetkilerini merkezi idareye bağlayacak 'Mahalli İdareler Reformu' için düğmeye bastı.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın son açıklamalarıyla yeniden raftan indirilen paketin taslak detayları, belediyelerin imar ve harcama gibi kritik yetkilerine doğrudan müdahaleyi içeriyor.
İLK TIRPAN İMAR YETKİSİNE
Edinilen bilgiye göre, reform paketinin en kritik hedefi, belediyelerin en temel yetkilerinden olan imar izinleri. Hazırlanan taslak, imar izinleri ve uygulamalarda belediye başkanının tek başına karar alma gücünü ortadan kaldırmayı planlıyor.
Bunun yerine, merkezi yönetimin temsilcilerinin de içinde bulunacağı bir komisyonun imza ve onayıyla süreçlerin işletilmesi hedefleniyor. Bu madde, fiilen merkezi idareye belediyelerin imar kararlarında veto hakkı tanınması anlamına geliyor.
'Mevzuata aykırı davrandığı' iddia edilen belediyelere ise ağır cezalar getirilmesi öngörülüyor.
YENİ DENETİM KOMİSYONU
Belediyelerin mali yapısı da reformun ana hedeflerinden biri. Taslağa göre, mevcut Sayıştay ve Mülkiye Teftişi denetimlerinin yanı sıra, harcamaların 'etkinliğini' denetlemek üzere yeni bir 'Denetim Komisyonu' kurulacak.
'Keyfi uygulamaların önüne geçilmesi' gerekçesiyle hazırlanan bu maddeyle büyükşehir, il ve ilçe belediye başkanlarının harcama yetkileri sınırlandırılacak.
Özellikle sosyal yardımlar ve kültürel faaliyetler gibi alanlarda belediyelerin elini kolunu bağlayabilecek bu düzenlemeyle, suiistimal iddiaları durumunda komisyonun doğrudan devreye girmesi planlanıyor.
'HİZMET HİYERARŞİSİ'
Paket, 'hizmetler hiyerarşisi ve öncelikli hizmetler' adı altında merkezi idareye yeni bir müdahale alanı açıyor. Taslağa göre belediyelerin öncelikle içme suyu, kanalizasyon, temizlik ve ulaşım gibi temel hizmetlere odaklanması istenecek.
Bu temel hizmetlerde bir aksama yaşandığına karar verilmesi durumunda ise merkezi idarenin doğrudan devreye girmesinin önü açılacak.
Bu durum, merkezi idarenin muhalif bir belediyenin hizmetlerini 'yetersiz' bularak o hizmet alanını devralabilmesi riskini beraberinde getiriyor.
ANAYASA DEĞİL YASA DEĞİŞİKLİĞİ YETERLİ GÖRÜLDÜ
AKP kaynakları, yerel yönetimlerin özerkliğini temelden etkileyebilecek bu köklü değişiklikler için anayasa değişikliğine gerek olmadığını, Belediyeler Kanunu ve Büyükşehir Belediye Kanunu'nda yapılacak değişikliklerin yeterli olacağını ifade ediyor.
Bu durum, iktidarın anayasal bir tartışma başlatmak yerine, yasal düzenlemelerle belediyelerin anayasal haklarını ve yetkilerini fiilen sınırlama yolunu tercih ettiğini gösteriyor.