Erzincan’ın İliç ilçesindeki altın madeninde pasa dağının çökmesi sonucu işçiler göçük altında kaldı. Resmi açıklamalara göre 9 işçi toprak altında kaldı. Kayan yığının içi siyanür doluydu.

AFAD açıklamasında, “Olay bölgesine Erzincan, Erzurum, Sivas, Rize, Malatya, Giresun, Diyarbakır, Tokat ve Tunceli il AFAD müdürlüklerimizden personel sevk edilmiştir” diye bildirirken bölgede çalışma yapan ekiplerin fotoğrafları ajanslara düşerken ekiplerin çıplak el ile korumasız çalıştığı görülüyor.

Bu arada madenin kapasitesi uzmanların uyarılarına rağmen, 2020 yılında Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ikinci defa artırılmıştı.

O dönem bakanlığın koltuğunda şimdilerde AKP’den İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına aday gösterilen Murat Kurum oturuyordu. Murat Kurum’un imzasını taşıyan onay ile maden alanı 3 kat artırıldı.

TELE1’in ulaştığı bilgilere Bakan Kurum madenle ilgili 2022 yılında soru önergesi bombardımanına tutuldu. Önergeleri CHP, İYİ Parti, HDP, TİP ve Saadet Partili vekiller verdi. Önergelerde Kurum’a sürekli siyanürle ilgili sorular sorulduğu görüldü.

İşte o soru önergeler:

SAADET PARTİLİ ABDULKADİR KARADUMAN: SİYANÜR HAVUZUNUN BÜYÜTÜLMESİ ÖNLENECEK Mİ?

“Ülkemizin dört bir yanında tatlı su kaynaklarımızı ve tarım arazilerimizi zehirleyen, insan sağlığını tehdit eden siyanür havuzlarında gözle görülür bir artış olmuştur. Türkiye’nin ikinci büyük altın madeni, Türkiye’nin ikinci büyük nehri Fırat’ı zehirliyor.

İliç yıllardır, Fırat’a 600 metre mesafedeki 200 futbol sahası büyüklüğünde, 1280 metre derinlikte bir siyanür havuzu ile yaşıyor ve bu zehir havuzunun büyüklüğü 640 futbol sahasına çıkarılmak isteniyor. Kanadalı SSR Mining’in asıl sahibi olduğu Alacer Gold ve Çalık Holding ortaklığındaki altın madeninde kapasite artırımı için alınmış ÇED Raporu’na dair yargı süreci devam ediyor. Erzincan İliç ve tüm bölge için büyük bir tehdit oluşturan siyanür havuzunun büyütülmesinin önlenmesi ve tehdidin bertaraf edilmesi için Bakanlığınızın gerekli önlemleri almasını beklemekteyiz.

Bu bağlamda;

1. Türkiye genelinde madencilik veya başka faaliyetler sebebiyle oluşturulan siyanür havuzu sayısı kaçtır? Bu havuzlar hangi illerimizde yer almaktadır?

2. Erzincan’ da son 5 yılda verilmiş kaç adet maden arama/çıkarma izni ve ruhsatı vardır? Bu sahaların kaçı hakkında ÇED Raporu hazırlanmıştır?

3. İliç’te Alacer Gold ve Çalık Holding ortaklığındaki altın madenindeki çalışmalar Bakanlığınızca denetlenmekte midir?

4. Fırat Nehri’ne akıtılan siyanür ile ilgili başlatılan yasal bir soruşturma var mıdır? Bakanlığınız bu olayın soruşturulması sürecine dahil midir?

5. Siyanür havuzunun genişletilerek zehirlenmeyi arttırmaya yönelik girişimler durdurulacak mıdır?”

TİP MİLLETVEKİLİ BARIŞ ATAY: ZEHİRLİ ATIKLARIN TOPRAĞA SIZDIĞI BİLGİSİ DOĞRU MU?

“Erzincan’ın İliç ilçesine 650 metre mesafedeki Anagold Madencilik San. ve Tic. A.Ş.’nin işlettiği Çöpler Kompleks Madeni Türkiye’deki ikinci en büyük altın madenidir ve aynı zamanda ülkemizin en önemli su toplama havzalarından biri olan Fırat Nehri Havzası’na 350 metre uzaklıktadır.

İliç Çöpler Altın Madeni işletmesinde kullanılan siyanür ve başka zehirli kimyasallar ile yapılan zenginleştirme sonucu ortaya çıkan atığın depolandığı havuz, Kasım 202rde Giresun Şebinkarahisar’da atık depolama alanındaki setin çökmesiyle yaşanan ekolojik felaket düşünüldüğünde endişe vericidir. Çöpler Kompleks Madeni 2. Kapasite Artışı’na Çevre ve Şehircilik Bakanhğı’nca ÇED Olumlu kararı verilmesi ile birlikte endişe artmıştır. Bu çapta ve siyanür ile zenginleştirme yapılan, liç yığının da büyümesi anlamına gelen bir durumda, deprem, su kaynakları ve nehirlerin korunması bakımından değerlendirme yapılmaması bilimsel gerekçelerle bağdaşmamaktadır.

Ayrıca İliç Çöpler Altın Madeni işletmesi atık havuzunda, depolanan atık miktarım azaltmak ve suyun çabuk buharlaşmasını sağlamak üzere havaya püskürtme yapılması basma yansımıştır. Kimyasallarla
kirletilmiş suyun, doğrudan havaya püskürtülerek buharlaştırılması sağlanmaktadır. Son günlerde, İliç Çöpler Altın Madeni siyanür liçi yığınını depolayan atık havuzunda heyelan olduğu ve atık havuzdan sızıntının sürdüp haberleri basma yansımıştır.

Bu bağlamda;

1 – Mayıs ayı içerisinde İliç havuz alanında heyelan gerçekleşmiş midir?

2 – Söz konusu alanda Çevre ve Şehircilik Bakanhğı’ndan müfettiş ve yetkililerin inceleme yaptığı ve numuneler alındığı belirtilmektedir. Söz konusu numunelerin analizleri sonuçlanmış mıdır? Bu sonuçlar
kamu ile şeffaf biçimde paylaşılacak mıdır?

3 – Yığın iç alanındaki membranın yırtılarak zehirli atıkların toprağa sızdığı bilgisi doğru mudur?

4- Yine basma yansıyan haberde, bölgede yaşayan ve 14 Eylül 2020 yılında vefat eden Fatma Tiftik’in yapılan tabiilerinde hastahğına sebep olarak en pçlü nedenin siyanür zehirlenmesi olabileceği belirtilmektedir. Bölgedeki sağlık problemlerinin raporlanmasında siyanür zehirlenmesine dönük bir oran kayıt altına alınmış mıdır?”

CHP MİLLETVEKİLİ ALİ ÖZTUNÇ: FİRMAYI FAALİYETTEN MEN EDECEK MİSİNİZ?

“Erzincan’ın İliç ilçesinde faaliyet yürüten Anagold Madencilik San. ve Tic. A.Ş.’ye ait maden işletmesinin yığın liç sahasına ait boru hattının patlaması sonrasında kimyasallarla yüklü atıklar çevreye yayılmışlardır. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ‘Çevre kirliliğine neden olan altın madenine en üst sınır olan 16 milyon 441 bin TL idari para cezası uygulanmış, ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu kapsamında gerekli adli soruşturmanın yapılması için Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulduğu’ bilgisi verilmiştir.

2018’de sülfürik asit tankeri İliç ilçe merkezinden geçerken devrilmiştir. 2019’da da yine bir sülfürik asit tankeri devrilmiştir. Söz konusu proje, Karasu ve Fırat havzasında tarım ve gıda güvenliği yönünden riskler barındırmakta, bölgedeki aktif fay hattını harekete geçirme olasılığı bulunmaktadır.”

-Söz konusu firma hakkında faaliyetten men cezası uygulamayı düşünüyor musunuz?

-Siyanür ve diğer kimyasal sızıntılarıyla ilgili inceleme ve analizlerin sonuçlarını da kamuoyu ile paylaşacak mısınız?

-Söz konusu tesisin, son denetimi hangi tarihte gerçekleştirilmiş, denetim raporlarındaki atık maden barajına yönelik tespit ve değerlendirmeler nelerdir?

-Söz konusu kaza sonrasında analiz için ne tür örnekler alınmıştır? Kaç noktadan numuneler alınmış ve kirlilik maden alanından itibaren ne kadar bir alanda analizlerle takip edilmiştir?

-Söz konusu kazanın yeraltı sularına etkilerine ilişkin bir takip yapılmış mıdır?

-Oluşan zararın kamuya maliyeti ne kadardır? Bu konuda bir hesaplama yaptınız mı? Yaptığınız maliyet hesaplamasında hangi parametreleri kullandınız?

-Kaza sonrasında toplanan atıklar nerede depolandı?

-Atıklara insan ve hayvan teması var mıdır? İnsanlar ve hayvanlar üzerinde sağlık taramasından geçirilmesi için Sağlık Bakanlığı nezdinde girişiminiz olacak mı?

-Şirketin ÇED Olumlu kararlarını iptal etme yönünde işlem tesis edecek misiniz?

-İlgili projeye ilişkin ÇED raporunu hazırlayan firmanın yeterlik belgesini iptal edecek misiniz?

-Söz konusu kaza nedeniyle tehdit altında olan Karasu ve Fırat havzasında tarım ve gıda güvenliği yönünden riskler barındırması, bölgedeki aktif fay hattını harekete geçirme olasılığı bulunması nedeniyle bu havzadaki su, toprak, hava değerlerindeki etkiler incelenmekte midir?

-Söz konusu kazanın etki sahasında olan bölgelerdeki köy ve mahallelerin içme ve kullanma sularında facia nedeniyle oluşan kirliliği tespite yönelik numuneler alınmış mıdır? Analizler yapılmış mıdır? Bu ilçelerimizdeki kazadan etkilenmeye yönelik hangi tedbirler alınmıştır?

-Söz konusu kaza sonrasında Sağlık Bakanlığı’nın, projenin etki alanındaki köy ve mahallelerde sağlık önlemleri almasına ilişkin tedbirleriniz olmuş mudur?”