İSRAİL YASAĞINDAN SONRA PATLADI

İsrail ticaretinin kesilmesinden önce aylık 10 milyon dolar civarında seyreden Türkiye’nin Filistin’e ihracatının, Türkiye’nin İsrail’e ihracatı durdurduğunu açıkladığı mayıs ayında yıllık yüzde 338 artışla 51,5 milyon dolara, haziranda ise yıllık yüzde 536 artışla 58,6 milyon dolara fırladıktan sonra temmuzda da yaklaşık 120 milyon dolarla rekor kırması şüphe çekti.

Türkiye’nin temmuz ayında Filistin’e ihracatı, çelik sektöründe yıllık yüzde 51 bin 757’lik astronomik artışla 28 bin dolardan 14,3 milyon dolara, çimento, cam, seramik ve toprak ürünleri sektöründe yıllık yüzde 453 bin 681 oranında artışla bin dolardan 4,7 milyon dolara, demir ve demir dışı metal sektöründe yıllık yüzde 13 bin 28 oranında artışla 30 bin dolardan 3,9 milyon dolara, hazır giyim ve konfeksiyon sektöründe yüzde 19 bin 127 oranında artışla 52 bin dolardan 9,9 milyon dolara, hububat ve bakliyat sektöründe yüzde 164 artışla 8,1 milyon dolardan 21,4 milyon dolara, kimyevi maddeler sektöründe yüzde 4 bin 452 oranında artışla 378 bin dolardan 17,2 milyon dolara, madencilik sektöründe yüzde 35 bin 681 oranında artışla 14 bin dolardan 5,1 milyon dolara, meyve sebze sektöründe yüzde 4 bin 296 oranında artışla 160 bin dolardan 7 milyon dolara, mobilya, kağıt ve orman ürünleri sektöründe ise sıfırdan 12 milyon dolara, otomotivde yüzde 4 bin 839 artışla 48 bin dolardan 2,3 milyon dolara fırladı.

İSRAİL LİMANLARINDAN GEÇİYOR

Anadolu Ajansı’nda 7 Nisan 2024 tarihinde “İsrail’e ihracat önemli oranda azalırken Filistinlilere ulaştırılan malların sevkiyatı devam ediyor” başlığıyla ve Ticaret Bakanlığı kaynaklarına dayandırılarak yayımlanan haberde, Türkiye’nin Filistin’e ihracatının yüzde 96,5’lik kısmının İsrail’e ait Hayfa ve Aşdod limanlarından yapıldığı, limanlardan Batı Şeria ve Gazze’ye transfer edildiği yazılmıştı.

Haberde, “Türkiye’den Filistin’e yönelik gönderilen mallar, Filistin’in kendine ait gümrüklerinin olmaması nedeniyle İsrail üzerinden ve İsrail gümrükleri aracılığıyla Filistin’e geçiş yapıyor. Filistin’e gelecek mallarda varış noktası olarak İsrail’in gösterilmesi veya ‘via Israel’ ibaresinin bulunması zorunlu tutuluyor” denilmişti.

Haberde ayrıca, “İsrailli tüccarlar, Filistinli tüccarlara satmak üzere Türkiye’den mal alırken bazı Filistinliler de İsrail’e satmak üzere Türkiye’den ithalat yapıyor. İsrail vatandaşı olan Filistinliler, Türkiye’den aldıkları malların bir bölümünü İsrail içinde tüketirken diğer bölümünü de Batı Şeria ve Gazze’ye satıyor. Bu sebeplerden dolayı, ulusal istatistiklere yansıyan verilerde Filistin’e yapılan ticaretin hemen hemen tamamı İsrail olarak görünüyor” ifadeleri yer almıştı.

İsrail’e ihracatın yasaklanması öncesinde hükümet, “Kayıtlarda İsrail görünüyor ama ihracatın çoğunu Filistin’e yapıyoruz ama İsrail üzerinden yaptığımız için İsrail görünüyor” diyordu ancak İsrail’e ihracat yasağı sonrasında Filistin’e ihracat rakamlarının patlaması ve bu ihracatın da İsrail limanları üzerinden yapıldığının bilinmesi, şüphelere neden oldu.

İSRAİL ERDOĞAN’IN GERİ ADIM ATTIĞINI SÖYLEMİŞTİ

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, 3 Mayıs tarihinde yaptığı açıklamada, “İsrail ile ticaretin kesilmesinden Filistin halkının etkilenmemesi için ‘teknik görüşmelerin’ yapıldığını” söylemişti.

İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, X hesabından 9 Mayıs’ta yaptığı açıklamada AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geri adım attığını ve bu ülkeye yönelik ticaret kısıtlamalarının birçoğunu kaldırdığını iddia etmiş, Bakan Bolat bu iddiayı yalanlamıştı.

“NEDEN ARTTI BİLMİYORUZ”

Filistin’e ihracat rakamlarındaki astronomik artış “İsrail’e ihracat kayıtlarda Filistin olarak mı gösteriliyor” sorularına neden olurken, TİM Başkanı Mustafa Gültepe, yaptığı açıklamada, İsrail’e değil Filistin’e ihracat yaptıklarını, yasak olduğu için İsrail’e ihracatın mümkün olmadığını, Filistin’e ihracatta çok yüksek artış olmasının nedenini ise bilmediğini söyledi.

TİM Başkan Vekili ve İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı (İDDMİB) Çetin Tecdelioğlu ise, daha önce İsrail üzerinden yapılan ve İsrail olarak kaydedilen ihracatın bir kısmının Filistin’e ve diğer ülkelere gittiğini, şimdi yine İsrail limanları üzerinden Filistinli şirketlere yapılan ve Filistin olarak kaydedilen ihracatın da daha sonra İsrail ve diğer ülkelere transfer edilmiş olabileceğini, ihracatın tamamen durmasının imkansız olduğunu söyledi.